Zamanın Katmanlarında Yolculuk

SEYDİŞEHİR (Vervelit - Trogitis - Gurgurum - Medine-i Sani – Elita): 

Batı Toroslar’ın eteklerinde, Suğla Gölü’nün mavi sırlarıyla bezeli Seydişehir, Anadolu’nun en kadim medeniyetlerinin kesiştiği bir kültür mozaiği. Bu topraklar, tarihin derinliklerinden gelen fısıltılarla dolu: Paleolitik dönemin izlerinden Roma’nın ihtişamına, göçebe kavimlerin direnişlerinden antik yolların hikâyelerine…

Taşların Dili: Prehistorik Sırlar
Suğla Gölü’nün çevresinde, insanlığın ilk adımlarına tanıklık eden mağaralar saklı. Kürtün İni’nde bulunan stilize keçi ve kuş resimleri, binlerce yıl öncesinin sanatçılarının ruhunu taşıyor. Suberde’deki çakmaktaşı aletler ise Neolitik Çağ’ın avcı-toplayıcılarının yaşam izleri. Sanki her taş, bir zamanlar burada yaşayanların nefesini hâlâ tutuyor…

Hititlerden Luviya’ya: Tanrıların ve Kralların Mirası
MÖ II. binyılda Hititler, bu topraklara “Tarhuntaşşa” adını verdi; fırtına tanrısı Tarhunt’un gölgesinde bir uygarlık yükseldi. Luvi halkının izleri, Toroslar’ın doruklarında hâlâ hissediliyor. Sonra Frigler geldi; Seydişehir II Höyüğü’nde bulunan çanak çömlekler, Gordion’un ihtişamını anımsatıyor. Kimmer istilalarıyla sarsılan bu topraklar, Lidyalıların ticaret yollarına, Perslerin savaş atlılarına ev sahipliği yaptı.

Roma’nın İzinde: Via Sebaste’nin Ayak Sesleri
Roma, bu stratejik coğrafyayı fethederken, Via Sebaste yolunu inşa etti. St. Paul’ün misyonerlik yolculuğunda adımladığı bu taş döşemeler, Amblada ve Vasada antik kentlerini birbirine bağlıyordu. Suğla Gölü’nün kıyısındaki Homonadlar ise Roma’ya direnişleriyle destan yazdı: Galat Kralı Amyntas’ı yenerek tarihe “dağların asi çocukları” olarak geçtiler. Strabon’un sözleriyle, “açlıkla mahvedilen” bu halkın hüzünlü öyküsü, Toros rüzgârlarında hâlâ dile geliyor.

Antik Kentlerin Gölgesinde: Amblada’dan Sedasa’ya
Asardağ’ın yamaçlarındaki Amblada, Pisidia’nın gizemli başkentiydi. Vasada’nın kalıntıları ise Kestel Dağı’nın eteklerinde sessizce uyuyor. Bu kentlerdeki sütunlar, yazıtlar ve mozaikler, Konya Arkeoloji Müzesi’nde ya da Seydişehir’in köylerinde birer antik hazine olarak karşınıza çıkabilir. Tıpkı Sedasa’nın (Akisse) kayıp tapınaklarının izleri gibi…

Seyyid Harun Veli’nin Manevi Mirası: Bir Şehrin Doğuşu

14. yüzyılın başlarında, Horasan’dan gelen bir dervişin ilhamıyla Seydişehir, Anadolu’nun manevi dokusuna yeni bir nakış işledi. Seyyid Harun Veli, atalarının kabirlerini ziyaret ederken duyduğu "Rum diyarına git, Küpe Dağı eteklerinde bir şehir kur" emriyle yola çıktı. Yanında kırk dervişi ve kardeşiyle birlikte bulutun rehberliğinde Anadolu’ya ulaştı. Vervelid antik kentinin kalıntılarını kullanarak kurduğu Seydişehir, cami, medrese, hamam ve zaviye ile bir külliye etrafında şekillendi.

Eşrefoğlu Beyliği’nin hükümdarı Mübârizüddin Mehmed Bey, başta şüpheyle yaklaşsa da Seyyid Harun’un manevi gücünü görerek şehrin inşasına destek oldu. Bugün, Seyyid Harun Velî Külliyesi’ndeki türbesi (1320) ve caminin kuzeyindeki üç kümbet, hem mimari hem de ruhani bir miras olarak ziyaretçileri çekiyor. Türbe kitabesinde yazan "yoksulların efendisi" sıfatı, onun toplumsal adalet anlayışını yansıtıyor.

Seyyid Harun, sadece bir şehir kurucusu değil; sütten peynir yapmayı öğreten bir öğretici, gayrimüslimlere karşı mücadele eden bir gazi ve dualarıyla şifa dağıtan bir veliydi. 

Suğla Gölü: Medeniyetlerin Aynası
Tarih boyunca Trogitis Gölü olarak anılan Suğla, antik çağlardan beri tarımın ve ticaretin kalbiydi. Romalıların inşa ettiği sulama setleri, hâlâ toprağın verimliliğine şahit. Gölün sularına yansıyan günbatımı, bir zamanlar burada yaşayan Homonadların, Pisidyalıların ve Lykaonialıların hayallerini çağrıştırıyor.

Seydişehir’i Keşfetmek İçin Beş Neden

1. Kürtün İni’nde Tarihe Dokunun: Paleolitik sanatçıların çizgilerini(keçi ve kuş resimlerini izleyin.
2. Via Sebaste’de Yürüyün: St. Paul’ün adımlarını takip edin.
3. Amblada’nın Kalıntılarında Hayal Kurun: Antik tiyatroların efsunlu atmosferine kapılın.
4. Suğla Gölünde Bir Kayık Yolculuğu: Tarihin suyla buluştuğu anları yakalayın.
5. Köy Evlerindeki Antik Taşları Fark Edin: Roma sütunlarının günümüzdeki sessiz tanıklığına şaşırın.
6. Seyyid Harun Külliyesi’nde Ruhaniyeti Hissedin: 14. yüzyılın manevi atmosferine kapılın 

Diğer Güzellikler ve Kültürel Zenginlikler

Turgutoğulları Mirası: Seyyid Harun’un yakın ilişkide olduğu Turgutoğulları’na ait türbeler, Osmanlı dönemi mimarisinin izlerini taşıyor.

Suberde Höyüğü: Neolitik Çağ’dan kalma çakmaktaşı aletler, insanlığın tarım öncesi yaşamına ışık tutuyor.

Homonad Direnişi: Suğla Gölü kıyısındaki Homonadların Roma’ya karşı destansı mücadelesi, Strabon’un satırlarında hâlâ yaşıyor.

Son Söz: Zamanda Bir Adım
Seydişehir, taşların dilinden velilerin nefesine uzanan bir zaman tüneli. Seyyid Harun Veli’nin türbesindeki bir çini, Via Sebaste’deki bir miltaşı veya Suberde’deki bir çakmaktaşı… Hepsi aynı mesajı fısıldıyor: "Bu topraklar, insanlığın ortak hikâyesini taşıyor."

Seydişehir ilçesi, tarih boyunca farklı medeniyetler ve kültürler tarafından farklı isimlerle anılmıştır: 

1. Vervelid (Vervelit): Seydişehir'in bulunduğu bölge, antik dönemde Vervelid (veya Vervelit) olarak biliniyordu. Bu isim, bölgedeki antik yerleşimlerden gelmektedir. Seyyid Harun Veli, bu antik kalıntılar üzerine şehri kurmuştur.
2. Trogitis: Suğla Gölü'nün antik dönemdeki adı Trogitis Gölü olarak biliniyordu. Bu isim, bölgenin tarım ve ticaret merkezi olarak önemini vurgulamaktadır.
3. Gurgurum: Selçuklular döneminde Seydişehir ve çevresi Gurgurum olarak adlandırılıyordu. Bu isim, Osmanlı döneminde de bir bölge adı olarak kullanılmaya devam etmiştir.
4. Seyyid Şehri: Seyyid Harun Veli'nin bölgeye yerleşmesi ve şehri kurmasıyla birlikte, şehir "Seyyid Şehri" olarak anılmaya başlandı. Bu isim, zamanla "Seydişehir"e dönüşmüştür.
5. Medine-i Sani: Osmanlı döneminde Seydişehir, "Medine-i Sani" (İlahi Emirle Kurulan İkinci Şehir) olarak da biliniyordu. Bu isim, şehrin manevi önemini vurgulamaktadır.
6. Elite (Elita): Antik dönemde Seydişehir'in yakınlarında bulunan bir başka yerleşim yeri olan Elite (Elita), bölgenin tarihi dokusunu yansıtan önemli bir isimdir